سرعت پيشرفت فناوري هر روز بيش‌تر از روز قبل مي‌شود و اين سرعت، گاهي چنان است که ما نيز از آن عقب مي‌مانيم و هنوز با کاربري فناوري جديدي خوب آشنا نشده‌ايم که با فناوري جديدتري روبه‌رو مي‌شويم. در عصر سرعت، انسان به محصولات و فناوري‌هايي نياز دارد که او را در انجام کارهايش با دقت و سرعت و بهره‌وري بيش‌تري ياري کنند و يکي از آنها RFID است.

RFID از فناوري‌هايي است که سال‌هاست بشر آن را به خدمت گرفته، اما توجه چنداني به آن نداشته است و در واقع چيز چندان جديدي نيست. براي توضيح عملکرد آن مي‌توانيد فروشگاه بزرگي را در نظر بگيريد که با هزاران نوع کالاي مختلف سروکار دارد و به راحتي مي‌تواند ورود و خروج اجناس خود را تنها با نصب يک تراشه کوچک و ساده روي آنها کنترل کند. امروزه با سيستم‌هاي شناسايي و جمع‌آوري اطلاعات مختلفي سروکار داريم و البته ممکن است با قضاياي پشت پرده برخي از آنها چندان آشنا نباشيم؛ فناوري‌هايي همچون OMR (Optical Mark Reader) که يکي از موارد کاربري آن تصحيح برگه‌هاي امتحانات ? جوابي کنکور است، OCR (Optical Character Recognition) که کار آن تشخيص هوشمند دست‌نوشته‌ها است و در سال‌هاي اخير در ثبت‌نام آزمون ورودي رشته‌هاي تحصيلي مقاطع عالي به کار گرفته مي‌شود، کارت‌هاي هوشمند، بارکد، سيستم‌هاي شناسايي اشخاص از طريق صوت، اسکن مردمک چشم و بعضي از فناوري‌هاي بيومتريک ديگر، همه و همه ابزارهايي هستند که به بشر در کار شناسايي و جمع‌آوري اطلاعات کمک مي‌کنند. RFID نيز يکي از همين موارد است.

? RFIDچيست؟ RFID مخفف عبارت Radio Frequency Identification و به مفهوم «شناسايي از طريق فرکانس راديويي» است. از اين فناوري در شناسايي خودکار کالاها، حيوانات، انسان‌ها و غيره استفاده مي‌شود. شيوه به‌کارگيري آن نيز به زبان ساده نصب تراشه‌اي کوچک روي اين اشياست که فرکانس راديويي اختصاصي خود را دارند و تنها با دريافت اين فرکانس توسط دستگاه گيرنده و تطبيق آن در بانک اطلاعاتي شي شناسايي شده و يا شي مورد نظر رديابي مي‌شود.

RFID را مي‌توان نسل تکامل يافته بارکد دانست، زيرا از بارکد نيز براي همين نوع شناسايي استفاده مي‌شود و البته اين فناوري هنوز نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بارکد رديفي متشکل از ?? خط عمودي به ظاهر نازک و کلفت است که معرف عددي ?? رقمي بوده و در سراسر جهان به‌طور انحصاري نمايانگر کالايي خاص است. بارکد توسط دستگاه اسکنر بارکد خوانده شده و بدين ترتيب نوع کالا توسط سيستم بدون نياز به انسان شناسايي مي‌شود. اين فرايند از خطاهاي ورود دستي اطلاعات توسط کاربر نيز مي‌کاهد. اما بارکد کاستي‌هايي نيز دارد. به‌طور مثال، در سيستم بارکد فقط کد شناسايي وارد مي‌شود و اطلاعات ديگري راجع به کالا نمي‌توان در آن جاي داد. از ديگر موارد ضعف بارکد اين که اسکنر فقط زماني قادر به خواندن صحيح آن است که دقيقا در ديد مستقيم اسکنر قرار گرفته باشد و اگر شما بخواهيد آمار کالاهاي زيادي را مثلا در يک انبار يا فروشگاهي بزرگ ثبت کنيد، حتما بايد تک تک کالاها را روبه‌روي اسکنر بگيريد تا کد آنها اسکن شود که کاري است بس دشوار، خسته کننده و زمان‌بر. در RFID از تراشه‌اي به نامTAG يا همان برچسب استفاده مي‌شود، اين قطعه در واقع يک فرستنده راديويي است که از يک ميکروچيپ، يک آنتن و يک برد الکترونيکي تشکيل شده است. در اين TAG مي‌توان اطلاعاتي راجع به کالا، حيوان يا انساني که TAG روي آن نصب مي‌شود، قرار داد. اين اطلاعات مي‌تواند، اطلاعاتي ساده مثل اسم و آدرس صاحب يک حيوان و يا اطلاعات پيچيده‌اي نظير چگونگي مونتاژ يک خودرو باشد. اين اطلاعات از طريق امواج راديويي منتشر و توسط آنتن گيرنده RFID دريافت و وارد سيستم مي‌شود. حال اگر در همان فروشگاه بزرگ تعداد زيادي کالا خريداري کرده باشيد، با نزديک شدن سبد کالا به صندوق که محل نصب آنتن گيرنده RFID است، تمام کالاهاي خريداري شده به‌طور خودکار توسط صندوق شناسايي مي‌شود و با رسيدن شما به صندوق، فاکتور کالاها نيز آماده جهت پرداخت است. با اين کار ضمن صرفه‌جويي در زمان، از ازدحام در محل صندوق فروشگاه‌ها نيز جلوگيري مي‌شود. همه اينها دست به دست هم داده و کم‌کم واژه احترام به مشتري را از حالت حرف به اجرا نزديک مي‌کند.

البته اين نمونه‌اي ساده از خدمات اين فناوري بود که فقط براي روشن شدن قضيه گفته شد. هم‌اکنون پاسگاه‌هاي مرزهاي زميني آمريکا به اين فناوري مجهز شده‌اند و کارت شناسايي جديد شهروندان آمريکايي نيز به‌طور متقابل مجهز به RFID شده‌ و ساده‌ترين تصوري که از اين تعامل مي‌توان داشت، اين است که با نزديک شدن شهروندان به مرز هنگام خروج يا ورود به کشور، کليه کار شناسايي و انجام امور گمرکي آنها نيز انجام شده و اين فرد بدون هيچ توقفي به راحتي از مرز عبور مي‌کند، البته اگر ورود يا خروج وي از نظر دولت مانعي نداشته باشد! در حالتي ديگر مي‌توان شرکتي بزرگ را در نظر گرفت که کليه کارکنان آن به RFID مجهز بوده و ضمن انجام خودکار ورود و خروج اشخاص، محل دقيق اين افراد نيز در طبقات و واحدهاي مختلف به‌سرعت و به‌راحتي قابل شناسايي است. شيوه کار نيز بدين ترتيب است که با نصب آنتن‌هاي گيرنده RFID در نقاط مختلف شرکت، به راحتي با يک جست‌وجوي ساده مي‌توان از روي آنتن دريافت‌کننده امواج شخص، محل وي را نيز تشخيص داد. همين کار را نيز مي‌توان براي شناسايي و کنترل ورود و خروج وسايط نقليه شرکت انجام داد.
کنترل ترافيک شهرهاي بزرگ، کنترل ورود و خروج خودروها در پارکينگ‌ها و بزرگراه‌ها، کنترل موجودي انبارهاي بزرگ، استفاده در قفل ضد سرقت خودروها و ...،‌ همه و همه تنها مي‌تواند مواردي از هزاران مورد کاربري RFID باشد. کيفيت کارايي و نحوه عملکرد RFID به عوامل مختلفي از قبيل کيفيت ساخت، نوع پروتکل به کار گرفته شده، طراحي نوع آنتن، کيفيت واحد بسته‌بندي کالا (در صورت استفاده از RFID براي شناسايي آن کالا) وابسته است.

? تاريخچه RFID تصور بسياري از افراد اين است که RFID يک فناوري نوظهور و نوپا است. علت اين تصور نادرست اين است که فناوري RFID به تازگي توسعه داده شده است. RFID از دهه ?? ميلادي وجود تجاري داشته اما به دليل هزينه بالايش در پياده‌سازي تاکنون گسترش چنداني پيدا نکرده است. اکنون با پيشرفت فناوري در زمينه سيستم‌هاي اطلاعاتي، ظهور ريزپردازنده‌هاي قدرتمند و نسبتا ارزان و ... مي‌توان با هزينه‌هاي کم‌تري RFID را پياده‌سازي کرد و چون دنياي تجاري امروزي نياز حياتي‌تري نيز به اين‌گونه سيستم‌ها دارد، مي‌توان آن را راحت‌تر در حوزه تجارت گسترش داد.
اگر به مفهوم RFID دقت کنيم، مي‌توان ادعا کرد که از زمان جنگ جهاني دوم اين فناوري حضور داشته است. سيستم مشابهي در آن زمان براي شناسايي هواپيماهاي خودي و تفکيک آنها از هواپيماهاي دشمن توسط انگليسي‌ها ساخته شده بود که IFF نام داشت. IFF اختصار عبارت Identify Friend or Foe به مفهوم تشخيص دوست از دشمن است و مکانيزم آن نيز شبيه RFID است. در سال ???? ميلادي نيز فردي به نام لئون ترمين دستگاهي جاسوسي اختراع کرد که فناوري آن مشابهRFID است.

و در نهايت اينکه RFID شکل امروزي توسط مخترعي به نام ماريو کاردلو ساخته شد که به علت گراني بسيارش تا سال ???? استفاده‌اي از آن در تجارت نشد. اساس شکل‌گيري RFID به کشف انرژي الکترومغناطيس توسط فارادي در سال ???? برمي‌گردد. راداري که در سال ???? ساخته شد نيز مي‌تواند يک RFID مقدماتي باشد. کاربرد RFID براي شناسايي حيوانات نيز در سال ???? آغاز شد. در حدود سال ???? نيز کار جمع‌آوري عوارض خودروهاي ايالات متحده توسط اين فناوري آغاز شد و از سال ???? به بعد نيز کل خودروهاي اين کشور با استفاده از فناوري RFID شناسايي مي‌شود. بيش‌ترين استفاده از RFID از سال ???? به بعد انجام شده است، مثلا در سال ???? شناسايي کانتينرها در جنگ آمريکا و متحدان عليه عراق به کمک RFID انجام مي‌شد.

اکنون نيز در سيستم زنجيره تامين محصولات تجاري شرکت‌هاي پيشرفته، از مرحله قبل از توليد کالا تا تحويل آن به مشتري از RFID استفاده مي‌شود. و سخن پاياني اين‌که اشاره‌اي تيتروار داشته باشيم به مزاياي استفاده از RFID:
? بي‌نيازي قطعه Tag به قرار گرفتن در معرض ديد مستقيم گيرنده (امتيازي عمده در مقايسه با بارکد). ? نداشتن استهلاک و فرسودگي به دليل بي‌نيازي از تماس مستقيم.
? توانايي عبور سيگنال‌هاي راديويي از ميان مواد غير فلزي، هواي باراني و مه‌آلود و برفي و حتي محيط‌هاي کثيف و سطوح رنگ شده. ? توانايي قرائت هزاران Tag در ثانيه توسط دستگاه کدخوان RFID .
? افزايش ضريب امنيت، کنترل امور غير قابل رويت و ...

منبع : شبکه فن آوري اطلاعات